سلامت زیر تیغ سیاست

در دنیای امروز، دسترسی به دارو نه‌تنها مسئله‌ای پزشکی، بلکه موضوعی استراتژیک، اقتصادی و سیاسی تلقی می‌شود. در ایران‌ این مسئله از جایگاه ویژه‌تری برخوردار است؛ چرا‌که در سال‌های اخیر، بحران‌های ناشی از سیاست‌گذاری‌های نادرست داخلی، هم‌زمان با فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های شدید، نظام سلامت کشور را درگیر پیچیدگی‌های بی‌سابقه‌ای کرده است. ‌شرق: در دنیای امروز، دسترسی به دارو نه‌تنها مسئله‌ای پزشکی، بلکه موضوعی استراتژیک، اقتصادی و سیاسی تلقی می‌شود. در ایران‌ این مسئله از جایگاه ویژه‌تری برخوردار است؛ چرا‌که در سال‌های اخیر، بحران‌های ناشی از سیاست‌گذاری‌های نادرست داخلی، هم‌زمان با فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های شدید، نظام سلامت کشور را درگیر پیچیدگی‌های بی‌سابقه‌ای کرده است. یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید این بحران، سیاست‌زدگی در فرایند تصمیم‌گیری‌های کلان حوزه دارو است؛ یعنی دخالت دیدگاه‌های جناحی، منافع رانتی و نگاه‌های کوتاه‌مدت سیاسی در حوزه‌ای که باید کاملا تخصص‌محور و مبتنی بر منافع عمومی باشد. سیاست‌زدگی، در بسیاری از موارد، مسیر تخصص و شایسته‌سالاری را مسدود کرده و باعث شده تصمیم‌گیری در حوزه دارو بر پایه منافع گروهی، وابستگی‌های جناحی و فشارهای مقطعی انجام گیرد، نه بر‌اساس واقعیت‌های علمی و نیازهای جامعه. این وضعیت منجر به تعیین قیمت‌های دستوری، رانت‌خواری گسترده، ناکارآمدی در تخصیص منابع ارزی و انتصاب مدیران غیرمتخصص در حوزه دارو شده است. به همین دلیل، حتی با وجود زیرساخت‌های قابل قبول در برخی حوزه‌های تولید دارو، کشور شاهد کمبودهای مکرر، واردات بی‌ضابطه و قاچاق گسترده دارو بوده است. در کنار این چالش‌های ساختاری، فشارهای بین‌المللی نیز تأثیر فزاینده‌ای بر وضعیت دارویی ایران گذاشته‌اند. تلاش‌های مستمر آمریکا و کشورهای اروپایی برای تحقق سیاست «غنی‌سازی صفر» و تشدید تحریم‌ها علیه ایران، مستقیم صنعت داروی کشور را هدف قرار داده‌ است.