سیگنال‌های مهم بورس برای سهامداران

روزگذشته، معاملات بازار سرمایه در محدوده حدودی سه میلیون و ۱۲۹ هزار واحد به پایان رسید. نگاهی دقیق به روند معاملات روزانه نشان می‌دهد که بازار با نوعی سردرگمی عمیق مواجه است. به گزارش گروه رسانه ای شرق، رفتار صندوق‌های اهرمی، که از آنها به عنوان یکی از نماگرهای سلامت بازار یاد می‌شود، گویای وضعیت مطلوبی نیست. معامله این صندوق‌ها بر روی حباب منفی، نه‌تنها نشانی از ضعف در ساختار فعلی بازار است، بلکه بر برداشت کلی سهامداران از وضعیت بازار سرمایه نیز تأثیر منفی گذاشته است. در تحلیل کلی بازار سرمایه، بررسی متغیرهای اقتصادی جهانی نیز نشان می‌دهد که فضا برای رشد بازار چندان مساعد نیست. نرخ کرک اسپرد، قیمت نفت، نرخ طلا و فلزات اساسی، نرخ بهره فدرال‌رزرو، شاخص دلار (Dollar Index) و سایر شاخص‌های کلان اقتصادی جهانی در شرایطی نیستند که بتوانند پشتوانه‌ای برای بهبود وضعیت بازار سهام ایران باشند. در نتیجه، وضعیت جامعه جهانی از نظر اقتصادی شرایط مناسبی را برای بازار بورس ایران رقم نزده است. در داخل کشور نیز چالش‌های متعددی وجود دارد که بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار داده‌اند. همچنان وزیر جدید اقتصاد به‌طور رسمی مشغول به کار نشده و ناترازی‌های مزمن در ساختار مالی کشور کماکان در حال اثرگذاری بر فضای بازار هستند. از سوی دیگر، موضوع قطع برق صنایع که به‌صورت سالانه در فصل گرم سال رخ می‌دهد، می‌تواند به‌طور مستقیم بر عملکرد شرکت‌های صنعتی حاضر در بازار سرمایه تأثیر بگذارد. اخیرا نامه‌ای در فضای مجازی منتشر شده که به نحوه واگذاری سهام یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های لیدر بازار اشاره دارد؛ موضوعی که با واکنش منفی بازار همراه شد و نشان داد اعتماد عمومی به سازوکارهای اطلاع‌رسانی در بازار همچنان شکننده است. این اتفاق، در افکار عمومی یادآور ماجرای هفدهم اردیبهشت ۱۴۰۲ است؛ زمانی که اعلام ناگهانی نرخ خوراک پالایشی‌ها بدون هماهنگی و اطلاع‌رسانی شفاف، موجب شوک جدی به بازار شد. در آن مقطع نیز، سازمان بورس رویکردی منفعلانه در پیش گرفت و نتوانست از سهامداران دفاع موثری داشته باشد. هم‌اکنون نیز رویکرد سازمان بورس تفاوتی نکرده و نشانه‌ای از حمایت فعالانه از سهامداران دیده نمی‌شود. کاهش حجم معاملات در بازار سهام، که به حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده، گواهی دیگر بر افت انگیزه فعالان بازار است. در بازار ابزارهای مشتقه از جمله بازار آپشن نیز کاهش محسوس حجم معاملات مشاهده می‌شود که نشان‌دهنده ضعف اعتماد و کاهش تمایل به ریسک در بین سرمایه‌گذاران است. از منظر بنیادین نیز بازار سرمایه در وضعیت مناسبی قرار ندارد. اما با این وجود، سهام ارزنده در بازار وجود دارند که با توجه به افت ارزش پول ملی و عقب‌ماندگی بازار از نرخ تورم، می‌توانند در بلندمدت بازدهی مطلوبی داشته باشند. در واقع، بازار سرمایه همچنان یکی از ارزنده‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری بلندمدت به‌شمار می‌رود و این پتانسیل را دارد که در صورت بهبود شرایط، سرمایه‌های جدیدی را به خود جذب کند. نشانه‌هایی از چرخش پول در بازار نیز دیروز قابل مشاهده بود. گروه‌هایی که در ماه‌های اخیر کمتر مورد توجه قرار گرفته بودند – مانند گروه دارویی، روانکارها و برخی نمادهای کوچک‌تر – دیروز با استقبال نسبی سرمایه‌گذاران مواجه شدند. این امر نشان می‌دهد که پول در حال گردش در میان صنایع مختلف بازار است، هرچند این گردش فعلا هدفمند و قدرتمند نیست. در نقطه مقابل، خروج نقدینگی از بازار سهام به سمت صندوق‌های درآمد ثابت (Fixed Income) شدت یافته است؛ روندی که بیانگر کاهش اعتماد عمومی به بازار سهام و نبود فضای امن برای سرمایه‌گذاری است. همچنین، روند مذاکرات خارجی کشور با ابهام همراه است و همچنان مشخص نیست که چه نتیجه‌ای از این مذاکرات حاصل خواهد شد. با این حال، انتشار برخی اخبار مثبت درباره گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، به‌ویژه تأثیر آن بر نمادهای بانکی، باعث شد تا نمادهای این گروه دیروز واکنش مثبتی نشان دهند. اما نمی‌توان این واکنش‌ها را نشانه‌ای از بازگشت اعتماد عمومی دانست. بازار همچنان پر از ابهامات است؛ ابهاماتی که می‌توانند به‌راحتی روند آتی بازار سرمایه را تغییر دهند. تا زمانی که این ابهامات پابرجا باشند – از جمله تعیین رسمی و آغاز به کار وزیر جدید اقتصاد، روشن‌شدن تکلیف FATF، شفاف‌سازی در خصوص نحوه اطلاع‌رسانی و واگذاری‌ها، و رویکرد فعال‌تر نهادهای ناظر – نمی‌توان انتظار ثبات یا رشد پایدار از بازار سرمایه داشت. هرچند اعلام شده که وزیر اقتصاد از هجدهم خردادماه کار خود را آغاز خواهد کرد، اما هنوز هیچ سیاست عملیاتی یا استراتژی مشخصی برای هدایت بازار اعلام نشده است. در چنین شرایطی، اگر فردی ریسک‌گریز است و توانایی تحلیل دقیق بازار یا پیش‌بینی روند سهام را ندارد، توصیه می‌شود که فعلا از ورود مستقیم به بازار سهام خودداری کرده و به سمت ابزارهای کم‌ریسک‌تر مانند صندوق‌های فیکس اینکام برود. این صندوق‌ها در حال حاضر سودهایی بیش از ۳۰ درصد سالانه ارایه می‌دهند و در شرایط مبهم کنونی، منطقی‌ترین انتخاب برای محافظت از سرمایه هستند. در جمع‌بندی باید گفت که بازار سرمایه ایران با وجود برخورداری از پتانسیل‌های بنیادی بالا، درگیر ابهاماتی ساختاری و مدیریتی است. سازمان بورس نقش موثر و حمایتی از خود نشان نمی‌دهد، همکاری بانک مرکزی با بازار سرمایه در حد انتظار نیست، و عوامل داخلی و خارجی متعددی بر فضای بازار سایه انداخته‌اند. در چنین شرایطی، بازگشت اعتماد عمومی و جریان نقدینگی جدید به بازار، تنها در صورت ایجاد شفافیت و سیاست‌گذاری حرفه‌ای ممکن خواهد بود. تا آن زمان، بازار همچنان در مسیر پرنوسان و بی‌اعتمادی باقی خواهد ماند.