ابعاد طرح گنبد طلایی آمریکا/ پیامد رقابت ایالات متحده، چین و روسیه در فضا

کارشناس مسائل آمریکا گفت: پروژه گنبد طلایی، شاید آخرین حلقه از زنجیره تحولات راهبردی آمریکا نباشد، اما قطعاً یکی از پرچالش‌ترین آنها در مسیر بازتعریف نظم جهانی است. امیرهوشنگ میرکوشش، کارشناس مسائل آمریکا در تشریح ابعاد طرح گنبد طلایی ایالات متحده و رونمایی دونالد ترامپ از این پروژه در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: واقعیت این است که طرح گنبد طلایی در حقیقت همان پروژه موردنظر رونالد ریگان در دهه ۸۰ میلادی بود که نتوانست به ورطه اجرایی درآید و حالا دونالد ترامپ اعلام کرده که این پروژه قرار است با ساختار کنونی پدافند ایالات متحده ادغام شود و با موشک‌های شلیک شده از فضا مقابله کند. آمریکا با اجرای این طرح چندلایه در حوزه پدافند، گامی بلند در جهت مقابله با تهدیدات پیشرفته موشکی و پهپادی برداشته است. این پروژه موسوم به «گنبد طلایی» قرار است ایالات متحده را در برابر تهدیداتی مانند موشک‌های هایپرسونیک، موشک‌های با قابلیت مانور در درون و بیرون جو و تسلیحات پدافندگریز محافظت کند. از آنجا که این نوع موشک‌ها از فناوری‌های پیچیده‌ای بهره می‌برند و امکان رهگیری آنها با سامانه‌های متعارف بسیار دشوار است، آمریکا به این نتیجه رسیده که تنها یک سامانه چندلایه می‌تواند پاسخ‌گوی چنین تهدیداتی باشد. در این مسیر، دو گزینه پیش روی ایالات متحده وجود داشت؛ نخست، ارتقای سامانه‌های موجود زمین‌پایه مانند حدود ۴۰ آتشبار فعلی مستقر در آلاسکا یا حرکت به سوی فناوری‌های نوین با تکیه بر هوش مصنوعی و سامانه‌های فضاپایه و مسیر دوم یعنی بهره‌گیری از رهگیرهای مستقر در فضا و فناوری‌های هوشمند، به‌رغم هزینه‌های گزاف، به عنوان انتخاب راهبردی در حال پیگیری است. وی ادامه داد: برآوردها نشان می‌دهد اجرای کامل این پروژه ممکن است بین ۵۰۰ میلیارد تا حتی یک تریلیون دلار هزینه داشته باشد و در یک بازه زمانی ۱۰ تا ۲۰ ساله به نتیجه برسد. البته طرح‌هایی با بودجه‌های محدودتر نیز در دستور کار قرار دارد که هزینه آن‌ها از ۲۵ میلیارد تا ۱۷۵ میلیارد دلار تخمین زده شده است و به صورت زمان‌بندی‌شده به اجرا درمی‌آید. تفاوت بنیادین گنبد طلایی با نمونه‌هایی مانند گنبد آهنین اسرائیل نیز قابل توجه است. در حالی که گنبد آهنین برای رهگیری موشک‌های کوتاه‌برد و در مناطقی با وسعت محدود طراحی شده، گنبد طلایی آمریکا قرار است تمام خاک این کشور را تحت پوشش دفاعی قرار دهد. همچنین برخلاف سامانه‌های زمین‌پایه، ماهیت فضاپایه بودن این پروژه به آن اجازه می‌دهد تهدیدات را از نقطه‌ای بسیار فراتر از سطح زمین رهگیری و خنثی کند. در اجرای این پروژه شرکت‌های مهم و پیشرو در حوزه فناوری‌های فضایی و تسلیحاتی، از جمله شرکت‌هایی با سابقه در ساخت ماهواره و موشک و همچنین شرکت‌های فعال در حوزه پهپاد مشارکت دارند. ورود این بازیگران قدرتمند به پروژه، وزن آن را افزایش داده و ابعاد جدیدی از رقابت بین‌المللی را به آن افزوده است.