منتشر شده در تاریخ :
سایت شرق دیلی
در سفر عمان چه گذشت؟/ ماموریت مهم برای توافق هسته‌ای؟
در‌حالی که هنوز مکان و زمان مشخصی برای دور ششم مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا اعلام نشده، فضا همچنان تحت تاثیر پیامدهای دور پنجم و ابتکاراتی است که توسط میانجیگری عمان در واپسین لحظات به طرفین ارایه شد. به گفته ناظران و مقامات رسمی کشورمان، این مرحله از مذاکرات یکی از حرفه‌ای‌ترین و پیچیده‌ترین دوره‌های گفت‌وگوهای تهران و واشنگتن از آغاز رایزنی‌ها بوده است. مرحله‌ای که گرچه بدون نتیجه نهایی به پایان رسید، اما به نظر می‌رسد بسترساز ایده‌هایی تازه برای عبور از بن‌بست میان طرفین شده است. به گزارش گروه رسانه ای شرق، با این همه، دو محور اصلی در ثقل ایده‌های مطرح‌شده در محافل رسانه‌ای و تحلیلی برجسته شده است: نخست، پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم هسته‌ای منطقه‌ای برای نظارت و مدیریت فرآیند غنی‌سازی در ایران و دوم، تعلیق موقت غنی‌سازی برای بازه‌ای مشخص. اگرچه ناظران مدعی‌اند این ایده‌ها نشانه‌هایی از احتمال دستیابی به راه‌حل‌هایی برای توافق هستند، اما با خطوط قرمز اعلام‌شده از‌سوی جمهوری اسلامی ایران در تعارض‌اند. تهران از ابتدای مذاکرات غیرمستقیم با ایالات‌متحده، انجام اصل غنی‌سازی را حقی مسلم و غیرقابل مذاکره می‌داند. از سوی دیگر، ناظران مدعی‌اند که هر دو ابتکار مطرح‌شده توسط میانجی عمانی، انجام غنی‌سازی را در خارج از خاک ایران لحاظ کرده‌اند؛ گزاره‌ای که با تاکید تهران بر عدم پذیرش آن، کم و کیف اجرایش را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. در این میان، گروهی از تحلیلگران با اشاره به ایده تشکیل کنسرسیومی که سایر کشورها از‌جمله امارات و عربستان را به مشارکت در آن وا می‌دارد، بر این باورند که اجتماع کشورهایی که پیشینه چندان مثبتی در روابط میان خود ندارند، نمی‌تواند انتظارات مثبتی از اجرای چنین ایده‌ای ایجاد کند. در همین راستا مساله تعلیق در برابر تعلیق نیز از‌جمله گمانه‌زنی‌هایی است که ناظران معتقدند احتمالا در میان پیشنهادات مسقط جای دارد، اما تحلیلگران بر این باورند که در این ایده نیز، همچون پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم، ابهاماتی وجود دارد که ممکن است اجرای آن را نامحتمل کند. به ادعای این دسته از تحلیلگران، طبیعتا تهران انتظار دارد درقبال هر نوع تعلیقی که در برنامه هسته‌ای‌اش انجام می‌دهد، ما به‌ازایی از واشنگتن دریافت کند؛ گزاره‌ای که به دلیل تجارب گذشته و فقدان اعتماد کافی میان طرفین، نمی‌توان چشم‌انداز چندان مثبتی برای اجرایی شدنش متصور شد. با این حال، همزمان با تشدید گمانه‌زنی‌ها در باب چگونگی حل مناقشات میان تهران و واشنگتن، ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های ایران، در یادداشتی درباره چگونگی حل این اختلافات تاکید کرده است که هیچ توافقی بدون عبور طرفین از برخی خطوط قرمز ممکن نیست و مدعی شد اگر ایران خواستار لغو تحریم‌هاست، باید به نظارت‌های گسترده‌تر و محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای تن دهد. این در‌حالی است که ناظران ضمن اشاره به خطوط قرمز ایران می‌گویند با گذشت پنج دور مذاکرات میان ایران و امریکا، همچنان نشانه‌ای از ایجاد اعتماد میان طرفین دیده نمی‌شود؛ گزاره‌ای که احتمالا تمامی پیشنهادهای مطرح‌شده برای برون‌رفت از بن‌بست کنونی به آنجا ختم خواهد شد. به این بهانه، روزنامه اعتماد در راستای ارزیابی کم و کیف پیشنهادهایی که برای حل پرونده هسته‌ای میان تهران و واشنگتن توسط میانجی عمانی مطرح شده، با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل امریکا و حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، گفت‌وگو کرده است. ابوالفتح در گفت‌وگو با «اعتماد»، ضمن تاکید بر خطوط قرمز ایران یعنی انجام غنی‌سازی در خاک کشورمان، پذیرش هرگونه ابتکاری از سوی تهران را منوط به رعایت این اصل حیاتی می‌داند. بهشتی‌پور اما با رویکردی مثبت نسبت به پیشنهادات مطرح‌شده، بر این باور است که هر نوع ابتکاری که منجر به تعلیق یا توقف موقت غنی‌سازی در ایران شود، در صورتی قابل عملیاتی شدن است که مابه‌ازای متقابلی از‌سوی واشنگتن دریافت کند.
