روز امید و رویا؛ بازخوانی دوم خرداد ۱۳۷۶ و آنچه بر میراث آن گذشت

دوم خرداد 1376، مردم با رویایی از آینده‌ای همراه با توسعه همه‌جانبه و رفاه به کاندیدایی رای دادند که شعارهای انتخاباتی‌‌اش از جنسی متناسب با این دغدغه‌هایشان بود. «مردم‌ ارزنده‌ترین‌ و مهمترین‌ سرمایه‌ نظام‌ ما هستند و حضور همیشگی‌ آنان‌ در همه‌ صحنه‌های‌ اداره‌ کشور، ضرورتی‌ گریزناپذیر است‌... حکومت‌ موظف‌ است‌ فضای‌ امنی‌ برای‌ برخورد اندیشه‌ها و رأی‌ها در چارچوب‌ ضوابطی‌ که‌ اسلام‌ و قانون‌ اساسی‌ مشخص‌ کرده‌ است‌ فراهم‌ سازد...ارتقای‌ سطح‌ دخالت‌ و مشارکت‌ صاحبنظران‌ در فرایند تصمیم‌سازی‌ و تصمیم‌گیری‌ دولت‌، هم‌ انجام‌ وظایف‌ و تکالیف‌ متقابل‌ دولت‌ و ملت‌ را تسهیل‌ خواهد نمود و هم‌ مهمترین‌ حق‌ مردم‌ یعنی‌ تعیین‌ سرنوشت‌ را محقق‌ خواهد کرد... نیاز اصلی‌ ما تنها توسعه‌ همه‌جانبه‌، پایدار و متوازن‌ است‌ که‌ باید در همه‌ عرصه‌های‌ سیاسی‌ و اقتصادی‌ و فرهنگی‌ و علمی‌ تحقق‌ یابد...حمایت‌ از آزادی‌ و حرمت‌ اشخاص‌ و حقوق‌ ملت‌ که‌‌ سوگند ریاست‌جمهوری آن‌ را به‌منزله‌ وظیفه‌ای‌ اساسی‌ برعهده‌ رئیس‌جمهور می‌گذارد، از جمله‌ ضرورت‌های‌ برآمده‌ از کرامت‌ انسان‌ در آیین‌ الهی‌ است‌...دولت‌، گفتگوی‌ میان‌ تمدنها را در دنیای‌ کنونی‌ امری‌ ضروری‌ می‌داند و از هرگونه‌ رفتار و اعمال‌ تشنج‌آمیز پرهیز خواهد داشت...مردم‌ باید باور کنند که‌ حق‌ تعیین‌ سرنوشت‌ دارند و حکومت‌ هم‌ حدودی‌ دارد....اقتدار حکومت‌ نه‌ با زور و خودکامگی‌، بلکه‌ با قانونی‌ عمل‌ کردن‌ و رعایت‌ حقوق‌، حدود، تکلیف‌ها و اختیارها و جلب‌ مشارکت‌ مردم‌ و دخالت‌ آنان‌ در تصمیم‌سازی‌ها تحقق‌ می‌یابد.» متن مذکور بخش‎هایی از سخنرانی سیدمحمدخاتمی، رئیس‌جمهوری دوران اصلاحات در سال 1376 است؛ آنجا که پس از انتخابات دوم خردادماه با پیروزی دور از انتظار مردم و باور تحلیلگران در مراسم تحلیف پشت تریبون رفت و یکی از متفاوت‎ترین سخنرانی رؤسای جمهور ایران را رقم زد. او در این سخنرانی از گفتگوی میان تمدن‌‎ها، دغدغه‎اش برای حضور و مشارکت مردم، ضرورت توسعه همه‌جانبه تا حقوق و آزادی و ایجاد بستر برای بیان نظرات مخالف و متضاد در کشور را مطرح کرد.