ایران برای تولید گندم، آب زیادی مصرف می‌کند

در حالی که گندم یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی در سبد خوراکی مردم ایران است، چگونگی مصرف منابع طبیعی مانند آب برای تولید آن، موضوعی است که کمتر مورد توجه عموم قرار گرفته است. در دنیای امروز، بحران آب به یکی از مهم‌ترین تهدیدهای پیش‌روی بشر تبدیل شده است. به‌ویژه در کشورهایی مانند ایران که منابع آبی محدودند و مصرف بی‌رویه، این محدودیت‌ها را تشدید کرده است. یکی از مفاهیم تازه‌ای که در زمینه مصرف آب مطرح شده، «آب مجازی» است. آب مجازی به آبی گفته می‌شود که به صورت پنهان در فرآیند تولید یک محصول مصرف می‌شود؛ به‌عنوان مثال، برای تولید یک تن گندم، از کاشت تا برداشت، فرآوری، بسته‌بندی و انتقال، میزان زیادی آب مصرف می‌شود که اگرچه مستقیم دیده نمی‌شود، اما بسیار حیاتی است. این حجم از مصرف، در مجموع به شکل غیرمستقیم از ذخایر آبی کشور کاسته و توازن منابع را تهدید می‌کند. با توجه به وضعیت بحرانی منابع آب در ایران، بررسی دقیق میزان آب مصرفی در تولید محصولات کشاورزی اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. به‌خصوص محصولی مانند گندم که حدود نیمی از زمین‌های کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است و به لحاظ غذایی و استراتژیک نقش مهمی دارد. هرچند دولت‌ها به شکل سنتی از تولید گندم حمایت می‌کنند، اما بدون توجه به بازدهی مصرف آب و انتخاب مناطق مناسب برای کشت، این حمایت می‌تواند به نابودی منابع آبی منجر شود. مفاهیمی مثل «ردپای آب» یا «تجارت آب مجازی» به ما کمک می‌کنند تا ببینیم هر کیلو گندم چقدر آب پشت سر خود دارد و چگونه این آب از مناطق کم‌آب خارج و در واقع صادر می‌شود. اهمیت این مسئله نه‌فقط در سطح ملی بلکه در مقیاس جهانی نیز مطرح است.